Nguyên bản bài thuốc:
( Đan khê Tâm pháp )
Vị thuốc:
- Hương phụ
- Lục khúc
- Sơn chi tử
- Thương truật
- Xuyên khung
Lượng bằng nhau
Cách dùng:
Tất cả tán bột mịn dùng nước làm hoàn, mỗi lần uống 8-10g với nước sôi ấm. Có thể dùng làm thuốc thang sắc uống, liều lượng tùy chứng gia giảm.
Công dụng:
Hành khí giải uất.
Giải thích bài thuốc:
Bài thuốc Việt Cúc Hoàn có tác dụng điều trị 6 chứng uất (khí uất thường thường được biểu hiện bụng ngực đầy tức), thấp uất thực trệ thường do ăn uống không tiêu, thanh thăng giáng trọc bị rối loạn, thường thấy ợ, hơi chua, khí huyết uất trệ thường sinh ra các chứng đau). Tất cả các chứng uất đều gâp racác triệu chứng trên, trong đó khí uất là nguyên nhân chính vì khí hành giải uất thì huyết hành tức là huyết lạc lưu thông, khí huyết trê thì đàm hỏa thấp thực, hết ứ trệ đau này cũng được tiêu trừ. Trong bài thuốc vị hương phụ hành khí giải uất, trị khí uất là chủ dược, Thương truật táo thấp kiện tỳ trị thấp trệ, Xuyên khung hành khí hoạt huyết trị huyết ứ chỉ thống. Lục khúc tiêu thực hòa vị trí thực tích Sơn Chi tử thanh nhiệt trừ phiền, trị hóa uất đều là tá dược.
Điều trị lâm sàng:
Bài thuốc thiên về hành khí giải uất nhưng trên lâm sàng tùy theo tình hình bệnh lý chứng uất náo nặng hơn mà gia vị. Nếu khí uất nặng lấy Hương phụ làm chủ gia Mộc hương, Hậu phác, Chỉ xác để tăng cường hành khí giai uất, nếu thấp trệ lấy Thương truật làm chính gia Phục linh , Trạch tả để lợi thấp. Nếu thực tích nặng lấy Lục khúc làm chính gia Mạch nha, Sơn tra để tiêu thực, đờm uất nặng gia Nam tinh, Bán hạ. Qua lâu để tiêu đàm. Huyết ứ nặng lấy Xuyên khung làm chính gia Đào nhân, Hồng hoa , Xích thược để hoạt huyết hóa ứ, trường hợp hỏa uất nặng lấy Chi tử làm chính gia Hoàng liên , Long đờm thảo, Thanh đại để thanh nhiệt giáng hỏa, nếu kiêm hàn gia thêm Ngô thù du để khử hàn v v … Tùy chứng gia giảm. Bài thuốc dùng trị bệnh đau bụng kinh ở phụ nữ, viêm gan mãn, đau sườn, chứng tinh thần phân liệt thể khí uất có thể gia thêm Uất kim, Phật thủ, Diên hồ sách, Xích thược để tăng thêm tác dụng hành khí sơ can giải uất. Bài thuốc có thể điều trị các chứng đau dạ dày cơ năng, rối loạn tiêu hóa, bụng đầy ợ hơi, ợ chua gia thêm Sa nhân,Trần bì có hiệu quả tốt.
Lưu ý khi dùng thuốc:
Khi dùng cần phải lựa chọn các vị thuốc chất lượng: hàm lượng hoạt chất; độ an toàn cao (không thuốc bảo vệ thực vật, không chất bảo quản, không kim loại nặng); được bào chế đúng cách thì bài thuốc mới có hiệu quả.
Xích thược phản nhau với vị Lê lô, nên bài này không được gia vị Lê lô, gặp nhau sẽ sinh phản ứng nguy hiểm.
Bán hạ có độc gây ngứa, kỵ thai phản vị Xuyên ô, Ô đầu, Phụ tử khi dùng chung có thể phát sinh phản ứng nguy hiểm cần chú ý.
Qua lâu phản vị Xuyên ô, Ô đầu, Phụ tử, Ô uế, Thiên hùng, khi dùng chung có thể phát sinh phản ứng nguy hiểm cần chú ý.
Vị thuốc Uất kim kỵ với Đinh hương, khi dùng cần chú ý.
Vị thuốc Nam tinh có độc kỵ thai, kỵ thai, thuốc phải được chế biến đúng cách để loại trừ độc tính
Vị thuốc Đào nhân hoạt huyết kỵ thai, có thai dùng thận trọng.
Đang tiếp tục cập nhật.