NHÂN
NGHÊNH
Tên Huyệt:
Ngày xưa, trong Mạch Học, người xưa chia
ra tam bộ, cửu hậu, phần trên của tam bộ là Nhân Nghênh,
huyệt ở vùng Nhân Nghênh mạch, vì vậy gọi là Nhân Nghênh (Trung
Y Cương Mục).
Xuất Xứ:
Thiên ‘Bản Du’ (LKhu.2).
Tên Khác:
Ngũ Hội, Nhân Nghinh, Thiên Ngũ Hội.
Đặc Tính:
+ Huyệt thứ 9 của kinh Vị.
+ Một trong nhóm huyệt ‘Thiên Dũ’ (‘Thiên
Dũ Ngũ Bộ’ gồm: Nhân Nghênh (Vi.9) + Phù Đột (Đtr.18) +
Thiên Dũ (Ttu.16) + Thiên Phủ (P.3) +Thiên Trụ (Bq.12)
(LKhu 21, 20).
+ Huyệt giao hội với kinh Túc Thiếu
Dương.
+ Huyệt dùng để theo dõi tình trạng khí
Dương.
Vị Trí:
chũm và đường ngang qua chỗ lồi nhất của yết hầu, sờ ở cổ có
động mạch ca?nh đập.
Giải Phẫu:
Dưới da là bờ trước cơ ức-đòn-chũm, bó
mạch thần kinh cảnh, lớp sâu là cơ bậc thang, cơ cổ dài và
cơ góc.
Thần kinh vận động cơ là nhánh của dây
thần kinh sọ não số XI và XII, các nhánh của đám rối thần
kinh cổ.
Da vùng huyệt chi phối bởi tiết đoạn
thần kinh C3.
Tác Dụng:
Điều khí huyết.
Chủ Trị:
Trị họng đau, mất tiếng nói, suyễn,
huyết áp cao.
Châm Cứu:
Châm thẳng 0, 3 – 0, 5 thốn, tránh động
mạnh – Cấm cứu (Giáp Ất Kinh).
Tham Khảo:
(Thiên ‘Hàn Nhiệt Bệnh’ ghi : “Dương tà
nghịch ở dương kinh làm cho đầu đau, ngực tức, khó thở, châm
huyệt Nhân Nghênh” (LKhu.21, 15).
(Thiên ‘Tạp Bệnh’ ghi:“Hàm đau, châm
kinh túc Dương minh, ngay chỗ xương gãy quai hàm, nơi có
động mạch quay quanh (huyệt Giáp Xa), châm xuất huyết xong
là khỏi ngay. Nếu không khỏi, nên châm cạn huyệt Nhân Nghênh
của bản kinh, khỏi ngay” (LKhu. 26, 27).